08-03-2025, Ω/23:40′
Κοντά στο Σκορπιό βρίσκεται ο ζωδιακός αστερισμός του Ζυγού. Ο Ζυγός είναι ο έβδομος ζωδιακός του ζωδιακού κύκλου και περιλαμβάνει πενήντα δύο άστρα. Κείται νότια του Όφη, βόρεια του Λύκου, ανατολικά της Παρθένου και δυτικά του Σκορπιού.
Τον βρίσκουμε εύκολα, αν προεκτείνουμε την ουρά της Μεγάλης Άρκτου προς το Βοώτη και συνεχίσουμε την προέκτασή μας. Τα λαμπρότερα άστρα του φτιάχνουν στον ουρανό ένα σχήμα που μας θυμίζει μια απλή ζυγαριά. Ο Ζυγός είναι το μοναδικό ζώδιο του ζωδιακού κύκλου που δεν ανήκει στο ζωϊκό βασίλειο. Από αυτό το γεγονός φαίνεται πως η ονομασία του είναι μεταγενέστερη.
Ποιος, όμως, είναι ο μύθος που συνδέεται με το ζυγό;
Στους αρχαϊκούς χρόνους ονομαζόταν Χηλαί Σκορπίου (δαγκάνες του Σκορπιού) και αποτελούσε μέρος του ζωδιακού αστερισμού του Σκορπιού. Μετέπειτα οι Έλληνες τον ονόμασαν Ζυγό, μια ονομασία που οφείλεται στο ότι κατά την εποχή του Ιππάρχου, έδειχνε την ισότητα ημέρας και νύχτας, αφού ο ζωδιακός αυτός αστερισμός αντιστοιχούσε στην τότε φθινοπωρινή ισημερία. Σήμερα, όμως, λόγω της μετάπτωσης των ισημεριών, έχει πάρει τη θέση του ο ζωδιακός αστερισμός της Παρθένου.
Κατά τη μυθολογία μας ο Ζυγός, συμβόλιζε τη δικαιοσύνη που απένεμε ο Δίας. Σε άλλη εκδοχή ήταν ένα από τα σύμβολα της θεάς Θέμιδας και εθεωρείτο εκπρόσωπος της αμερόληπτης θείας δικαιοσύνης. Την ονομασία Ζυγός τη χρησιμοποίησαν και οι Ρωμαίοι. Σύμφωνα με τη δική τους μυθολογία, ο Βιργίλιος είπε στον Αύγουστου Οκταβιανό, για να τον κολακέψει, ότι ο Σκορπιός παραμέρισε τις δαγκάνες του, για να αφήσει μια ουράνια θέση στον αυτοκράτορα, είτε για να αναπαυθεί εκεί μετά το θάνατό το είτε να να τοποθετηθεί το ζώδιο του Ζυγού, που συμβόλιζε την παροιμιώδη δικαιοσύνη του αυτοκράτορα αυτού.
Ο Ζυγός είναι το αρχέτυπο της ισορροπίας, είτε έχει να κάνει με το κοσμικό, είτε με το ψυχολογικό επίπεδο. Γι΄ αυτό λένε πως η ζυγαριά σημειώνει την ισορροπία ανάμεσα στον ηλιακό κόσμο και στην πλανητική εκδήλωση, ανάμεσα στο πνευματικό εγώ του ανθρώπου και το εξωτερικό εγώ την προσωπικότητα. Επίσης, σημειώνει την ισορροπία ανάμεσα στο καλό και το κακό. Αφού ο άνθρωπος έχει δυο ροπές, που συμβολίζονται από τους δίσκους που είναι συμμετρικά τοποθετημένοι: ο ένας κλίνει κατά τον Σκορπιό – ο κόσμος των επιθυμιών – και ο άλλος κατά τον αστερισμό της Παρθένου – εξιδανίκευση – έτσι, ο άνθρωπος κατ΄ εικόνα της ζυγαριάς πρέπει να εξισορροπίσει – εναρμονίσει τις εσωτερικές τάσεις του.
Σαν σύμβολο εσωτερικής αρμονίας και επικοινωνίας ανάμεσα στην αριστερή πλευρά (ασυνείδητο, ύλη) και στη δεξιά (συνείδηση, πνεύμα), ο Ζυγός είναι σύμβολο σύζευξης.
Φίλες και φίλοι, ο Δίας, ο πατέρας της Δίκης, με τις συνεχείς επιδρομές του στις γυναίκες φανέρωνε πως ήταν «αντίθετος στη δικαιοσύνη» και ότι έτρεφε μια «αντίθετη σκέψη για την τάξη». Ότι η αυθαιρεσία δεν ήταν καταδικασμένη στο διηνεκές, αλλά μπορούσε να φθάσει από ψηλά. Αυτό ήταν το δώρο της εποχής του Δία. Οι θεϊκές επιδρομές ήταν ο ξαφνικός πλεονασμός της πραγματικότητας. Απέναντι στον τραχύ τελετουργικό εξαναγκασμό, η ιστορία ήταν ένα αδιάκοπο ξεχείλισμα από το οποίο μετά παρέμεναν ορατά τα συντρίμμια: τα πρόσωπα. Οι Έλληνες είναι οι μοναδικοί στη Μεσόγειο που δεν μετέδιδαν τις ιστορίες τους μέσα από τις ιερατικές αρχές. Συνήθισαν να ακούν τις ίδιες ιστορίες με διαφορετικές πλοκές σαν κάτι φυσιολογικό. Και δεν υπήρχε κάποια υπέρτατη αρχή στην οποία να αναφερθούν για να μάθουν ποια ήταν η σωστή εκδοχή. Ο Όμηρος ήταν το υπέρτατο όνομα που επικαλούνταν, μόνο που ο Όμηρος δεν είχε διηγηθεί όλες τις ιστορίες.
Αυτό που για μας έχει χαθεί, στους ελληνικούς μύθους εικαζόταν. Όταν κοιτάζουμε τον ουρανό τη νύχτα, η πρώτη εντύπωση είναι έκπληξη απέναντι σε μια στοχαστική συσσώρευση, χαμένη σ΄ ένα σκοτεινό φόντο. Ο Πλάτων αναγνώριζε ακόμη «τα στολίδια στον ουρανό». Και θεωρούσε ότι εκείνα τα στολίδια ήταν οι «ωραιότερες και ακριβέστερες» εικόνες στην τάξη του ορατού. Σε εμάς αντίθετα φαίνεται απαγορευτική η σύλληψη μιας τάξης και ακόμη περισσότερο η κίνηση μέσα στην τάξη, εκεί όπου έρχεται προς το μέρος μας μια λευκή, θυσανωτή ζώνη, ο Γαλαξίας, η ζώνη μιας γιγάντισσας. Και αμέσως σκεφτόμαστε τις αποστάσεις, τα ακατανόητα έτη φωτός.
Έχουμε χάσει την ικανότητα και την οπτική να τοποθετούμε τους μύθους στον ουρανό. Και όμως, οι ελληνικοί μύθοι εξακολουθούν να εμφανίζονται συμφυείς και συνδεδεμένοι μέχρι και στις πιο ευτελείς εκδοχές.
Σας ευχαριστούμε που είστε συνταξιδιώτες στα μυθικά ταξίδια μας! Σας ευχόμαστε να έχετε ένα όμορφο βράδυ και μια θαυμαστή εβδομάδα!
ΒΑΣΩ ΔΕΝΔΡΟΠΟΥΛΟΥ
ΠΗΓΕΣ: ΤΑ ΑΣΤΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΜΥΘΟΙ ΤΟΥΣ (Στράτος Θεοδοσίου – Μάνος Δανέζης), ΤΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΩΝ ΣΥΜΒΟΛΩΝ (Juan Eduardo Cirlot), ΟΙ ΓΑΜΟΙ ΤΟΥ ΚΑΔΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΡΜΟΝΙΑΣ (Ρομπέρτο Καλάσσο).
